ABDÜLMECİT DÖNEMİ ( 1839-1861 )

TANZİMAT FERMANI (GÜLHANE HATT-I HÜMAYUNU) - 3 KASIM 1839

· Tanzimat Fermanını, Londra elçiliğinden Dışişleri Bakanlığına getirilen " Mustafa Reşit Paşa " hazırlamıştır.

· Ferman, Topkapı Sarayının Gülhane bahçesinde, padişah, sadrazam, yabancı devletlerin elçileri, patrikler, büyük devlet memurları önünde "Mustafa Reşit Paşa " tarafından okunmuştur.

İlanının Nedenleri :

· Avrupalıların içişlerimize karışmasını engellemek

· Halkın sosyal yapısında yenilikler yaparak çağdaşlaşmayı sağlamak

· Mısır valisi M. Ali Paşa'ya karşı Avrupalı devletlerin desteğini sağlamak

Maddeleri :

· Müslüman ve Hıristiyan bütün uyrukların, ırz , namus, can ve mal özgürlüğüne ve güvenine kavuşması

· Vergilerin herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde alınması ve toplanması

· Askerlik işlerinin bir düzene konulması ve askere alınma ve bırakılmanın sağlam bir esasa bağlanması

· Mahkemelerin açık olması ve hiç kimsenin haksız yere idam edilmemesi ve zehirlenmemesi

· Herkesin mal ve mülküne sahip olaması ve bunu miras olarak bırakabilmesi

· Rüşvet ve İltimas'ın ( Torpil-Kayırma ) kalkması

Önemi : Tanzimat fermanıyla Osmanlılara " Kanun " gücü girmiş oluyordu. Esaslı sonucu, Tanzimat dönemi aydın tipi yetiştirerek eğitimde vermiştir.

ISLAHAT FERMANI ( 1856 )

· Tanzimat Fermanını tamamlayıcı niteliktedir.

· Müslümanlarla, gayrimüslimler arasındaki eşitsizliği giderme amacına yöneliktir.( Azınlıklara yöneliktir )

· Dış devletlerin, içişlere karışmasını engelleme düşüncesi vardır.

· Paris Antlaşmasında, Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa'nın desteğini sağlamaya yönelik çıkarılmıştır.

Maddeleri : Hıristiyan ve Musevilere Şu Haklar Verilmiştir :

· Din ve Mezhep Özgürlüğü , Okul, Kilise, Hastane gibi bazı binaların tamiri ve yeniden inşası

· Hıristiyan ve Musevileri küçük düşüren deyim ve sözlerin kullanılmaması

· Hıristiyanların da Türk ve Müslümanlar gibi devlet memurluklarına atanmaları ve her çeşit okullara gidebilmeleri

· Mahkemelerin açık yapılması , herkesin kendi dinine göre yemin etmesi.

· Hapishanelerin ıslahı ve kanunların Hıristiyan uyruğun dillerine de çevrilmesi

· İşkence, dayak ve angaryanın kaldırılması

· Vergilerin adalet içinde, herkesin gelirine göre alınması ve iltizam usulünün ıslah edilmesi

· Askerlik için nakdi bedelin kabul edilmesi ve Hıristiyanların ne şekilde askerlik yapacağının belirtilmesi

· Hıristiyanların il meclislerine üye olabilmeleri

· Yabancı uyruğundan olan kimselerin de , vergilerini vermek suretiyle mal ve mülk sahibi olabilmeleri

· Tarım ve ticaret işlerinin yoluna konması. Herkesin şirket ve banka gibi ticari nitelikte kurumlar kurabilmeleri.